No New Towns

Gelezen op VK.nl van 3 september 2011:

Terwijl de bevolking van Rusland krimpt – vorig jaar met 3 miljoen tot 142,9 miljoen zielen –, groeit die van Moskou. Sinds de volkstelling van 2002 nam de Moskouse bevolking met bijna 11 procent toe, tot 11,5 miljoen. Plus de 1,8 miljoen die elders staan ingeschreven maar feitelijk in Moskou wonen en werken. Het aantal illegalen in Moskou schat men nog eens op tenminste één miljoen. In totaal telt Moskou op dit moment dus bijna 15 miljoen inwoners en dat inwonertal groeit nog steeds. Mensen trekken naar Moskou vanwege de kans op werk en vanwege de grote inkomensverschillen: in Moskou zijn de salarissen gemiddeld drie tot vier keer hoger dan in de provincie. Dit gegeven plus het feit dat Moskou zelf geteisterd wordt door hevige congestie was de aanleiding voor het stadsbestuur om alvast een stuk grond ten zuidwesten van Moskou in te lijven, voor de regering om decentralisatie van het apparaat naar de periferie te overwegen en om een internationale prijsvraag uit te schrijven voor de uitleg van Moskou in de oblast: the Moscow Competition. Tien architecten dingen naar de gunst van de Moskouse autoriteiten. In september zullen hun ontwerpen worden tentoongesteld in een paviljoen in het Gorki Park. Het grote voorbeeld is de ontwerpwedstrijd ‘Grand Paris’ van president Sarkozy voor de herstructurering van Parijs uit 2009. Zo’n aansprekend evenement wil Moskou nu ook. Door de Russische collega’s was ik gevraagd deel uit te maken van het expertteam dat de ontwerpen moet beoordelen. Afgelopen week voltrok zich de tweede ronde.

Direct de eerste dag ontstond al ophef toen het Parijse bureau Grumbach, door mij daartoe uitgedaagd, verklaarde dat Moskou geen nieuwe steden moet bouwen. De Parijse ‘Villes Nouvelles’ waren immers op een grote mislukking uitgelopen. Ook rond Londen en de Randstad, aldus Grumbach, bleken de nieuwe steden allesbehalve een succes. De architecten in de zaal die uitgerekend polycentrische structuren hadden getekend en nieuwe steden hadden toegevoegd, waren not amused. Een van hen – het Rotterdamse bureau OMA – noemde de afwijzing van nieuwe steden zelfs reactionair. Logisch, want het bureau had liefst vier reusachtige luchthavensteden in de oblast getekend. Mijn compaan Reiner Nagel, directeur stadsontwikkeling van Berlijn, ontvouwde daarop een krantenartikel uit Die Zeit waarin de demografische ontwikkeling van de Russische Federatie tot 2050 was berekend. Daaruit bleek dat op termijn ook Moskou zal gaan krimpen. Het voorstel van OMA zou, wanneer Moskou op termijn inwoners verliest, neerkomen op een regelrechte ramp. De groei van de vier satellieten onder de conditie van krimp plus de decentralisatie van functies naar de vier new towns zal het bestaande Moskou zeker uithollen. Nagel en ik keken elkaar aan. Deze discussie, oordeelden wij, verdient hoe dan ook een vervolg.