Gelezen in The Economist van 28 maart 2015:
Hoe de opstand op de Universiteit van Amsterdam te begrijpen? Onder de kop ‘Excellence v equity’ publiceerde het Londense zakenblad The Economist onlangs een Special Report over universiteiten. Preciezer, het tijdschrift beschreef de mondiale opmars van het Amerikaanse model van hoger onderwijs. Dat model houdt in: moderne research-gedreven universiteiten die vooral privaat worden gefinancierd en waar excellentie onder een beperkt aantal studenten wordt nagestreefd. Vooral in landen waar het genieten van hoger onderwijs een verzadigingspunt heeft bereikt en waar de overheid tot voor kort voor de kosten opdraaide, wordt naar het Amerikaanse model gegrepen. Zo ook Nederland. Tegelijk stelde het tijdschrift vast dat dit gebeurt uitgerekend op het moment dat Amerika met zijn eigen model worstelt vanwege de grote nadelen. Het waarschuwde ook voor de prijs die het de samenleving kost: beperkte toegang, grote ongelijkheid, sterk oplopende kosten. In de OESO stegen de kosten van hoger onderwijs van 1,3% van het Bruto Nationaal Product in 2000 naar 1,6% in 2011. In Amerika zijn de kosten nog veel hoger. Waarom dan doorgaan op deze weg?
Overal in de wereld veranderen arbeidsmarkten ingrijpend, verstedelijking en demografie jagen de snelle groei van het hoger onderwijs aan. In China bijvoorbeeld groeiden de studentenaantallen van 1 miljoen naar 7 miljoen tussen 1998 en 2010. In haar grote, snel groeiende steden produceert het enorme land nu meer afgestudeerden dan de VS en India samen. In 2020 zal 40 procent van de Chinese jeugd zijn afgestudeerd aan een van haar universiteiten. “When people go to live in cities, universities become more accessible so more people attend them.” Vooral in politiek instabiele landen met veel opgroeiende jeugd in zich vormende megasteden wordt hoger onderwijs, net als dienstplicht, door regimes gebruikt om werkloosheid te verbergen en jonge mensen koest te houden. Kwaliteit telt dan minder. Elders ligt de nadruk op politiek gewenste ontwikkeling. In Quatar bijvoorbeeld is Education City een verzameling van acht buitenlandse universiteiten in imposante nieuwe gebouwen in de buitenwijken van hoofdstad Doha, waar jongeren vooral leren wat de regering nuttig vindt voor de ontwikkeling van het land. Kazachstan en Korea volgen hetzelfde model. Ondertussen woedt er een mondiale strijd om talent. Dat is een lucratieve markt waarop ook steden acteren en die best wat mag kosten. In het buitenland studeren kost trouwens meer dan in eigen land. Dit alles leidt tot een globale onderwijsmarkt, waarop vooral private universiteiten acteren. De recente opstand op de Universiteit van Amsterdam staat dus allerminst op zichzelf.
Geef een reactie