Moving forward

Gelezen in The Economist van 17 september 2016:

Terwijl Nederlandse planologen te hoop lopen tegen mijn pleidooi voor de grote stad (NRC Handelsblad van zaterdag 24 september), publiceerde het Londense zakenblad The Economist een uitstekend artikel over de zich snel vormende metropolen in Afrika. In ‘Left behind’ wordt vastgesteld dat geen continent zo snel urbaniseert als Afrika. Ik schreef het al eerder, Lagos telt nu al zo’n 21 miljoen inwoners, Caïro 13 miljoen, Nairobi groeit jaarlijks 4 procent; dat is een keer zo snel als Houston, Texas. In 1950 kende de zuidelijke helft van Afrika nog geen stad van meer dan 1 miljoen, op dit moment zijn dat er al vijftig. In 2030, voorspelt The Economist, zal meer dan de helft van alle Afrikanen in grote steden wonen en werken. Iedereen, lijkt het wel, vlucht hier ineens naar de grote stad. En jazeker, een klein deel trekt door naar Europa. Echter, de armoede neemt op het enorme continent ondertussen niet echt af. Wat is er mis met de Afrikaanse steden?

Volgens het Brookings Institute falen de Afrikaanse steden omdat ze dichtheid missen, goede infrastructuur ontberen, geen industrie kennen, alleen informele banen scheppen, volstromen met arme stakkers, kort gezegd: omdat ze chaotisch, smerig en niet leefbaar zouden zijn. Het valt deze Amerikaanse denktank op dat de steden wel opvallende gated communities voor de allerrijksten kennen en dat de tegenstelling tussen arm en rijk buitengewoon schrijnend is. Daarom concludeert ze dat Afrikaanse steden alleen maar dienen voor consumptie door de allerrijksten, verder niet. Toch ziet The Economist lichtpuntjes. In Lagos begint het verkeer door te stromen en in Addis Ababa functioneert inmiddels een heuse metro. In Abidjan en Kampala zijn tolwegen aangelegd en ontwikkelen zich buitenwijken. Het probleem is alleen dat veel van deze voorzieningen de rijken rijker maken; de armen worden door de autoriteiten genegeerd of zelfs weggejaagd, die missen alle rechten. Desondanks groeit er een Afrikaanse middenklasse. Het World Economic Forum schatte deze onlangs op 350 miljoen. Juist in het zuidelijke deel van het continent groeit ze het hardst: in Accra, Nairobi, Luanda, Maputo (foto), Kinshasa, Lusaka. Dit, aldus The Economist, zouden de Afrikaanse landen moeten doen: het recht op belastingheffing overhevelen van nationaal naar lokaal niveau, waardoor burgemeesters in hun steden kunnen investeren. Zouden ze in Europa ook moeten doen.