Gelezen in FD van 21 december 2019:
Wie zijn wereld letterlijk klein houdt, is geneigd zich op de korte termijn te richten. Wie zich op de lange termijn richt, maakt zijn wereld groter. In ‘Een verre blik’ – zijn laatste column in FD van 2019 – refereerde Roland van der Vorst aan het werk van componist Brian Eno, die met zijn Long Now Foundation de samenleving probeert aan te zetten tot het omarmen van een langetermijnperspectief. Veel mensen in New York, stelde Eno eind jaren 1980 vast, handelen uitsluitend in het hier en nu. Ze willen oplossingen voor de problemen van dit moment, ze denken niet verder dan hun eigen woning, straat of buurt, aan vergezichten hebben ze een broertje dood. Die laatste zijn in hun ogen ‘luchtfietserij’. Egocentrisme, in je eigen bubbel leven, het maakt dat mensen zich alleen maar op hun directe woonomgeving richten, zich bekommeren om zichzelf, het lot van de stad zijn ze vergeten. En digitalisering maakt het alleen maar erger. Met zijn in 1996 opgerichte Long Now Foundation wil Eno het langetermijndenken stimuleren. In de hoop dat mensen zich weer verantwoordelijk gaan gedragen.“The Long Now Foundation hopes to provide a counterpoint to today’s accelerating culture and help make long-term thinking more common. We hope to foster responsibility in the framework of the next 10,000 years.”
De komende 10.000 jaar? Is dat niet overdreven? Dan bestaat de mensheid toch niet meer. Misschien is het u ook opgevallen, maar de meeste langetermijnperspectieven zijn tegenwoordig inktzwart. In ‘What is the Future?’ (2015) laat de Britse socioloog John Urry zien hoe na 11 september 2001 alle optimisme uit ons toekomstdenken verdween. Na de aanslag op het World Trade Center werd globalisering – het stromen van mensen, goederen, kapitaal en informatie over de wereld – op slag door vrijwel iedereen verdacht gemaakt. Sociale wetenschappers gingen complexiteitstheorieën omarmen die systemische, perverse effecten van menselijke activiteiten vaststelden als gevolg van cascades door financiële, religieuze, klimatologische, voedsel-, water- en veiligheids- en energiesystemen. Urry sprak van ‘a new catastrophism in social thinking.’ Deze omslag zegt veel over ons collectieve gevoelsleven en hoe veranderlijk dat is. Pessimisme voert nu de boventoon. Wie gelooft nog in ‘Panorama Nederland’ van Rijksbouwmeester Floris Alkemade? Zijn grenzeloze optimisme als het om de toekomst van Nederland gaat noemde vaktijdschrift Cobouw onlangs ‘schaamteloos’. En wie denkt dat mijn toekomstvisie voor de Amsterdamse binnenstad in 2040 werkelijkheid zal worden? Een ‘mooi droombeeld’. Daarmee lijkt het op voorhand gediskwalificeerd.
Geef een reactie