Stad en land

Gelezen in Stad en land (2010) van het Centraal Planbureau:

De Vastgoedlezing van Coen Teulings, directeur van het Centraal Planbureau, was buitengewoon relevant, al klonk de titel enigszins belegen: ‘Stad en land’. Ik heb het over de zevende Vastgoedlezing op vrijdag 2 december in het nieuwe DeLaMar theater, georganiseerd door de Amsterdam School of Real Estate. Ik stel vast: ook de rekenmeesters van het Centraal Planbureau zijn er dus van overtuigd dat de grote stad terug is van weggeweest en gezien moet worden als een economische factor van buitengewoon grote betekenis, nee deze noemen ze zelfs “centraal aangrijpingspunt van economisch beleid.” Die enorme betekenis drukken zij, economen, uit in grondprijzen. Dat het aanbod van publieke voorzieningen de drijvende kracht is achter grondprijsverschillen zal voor sommigen opzienbarend zijn. “Steden zijn bij uitstek plaatsen met een breed aanbod van publieke voorzieningen. Juist daarom zijn de grondprijzen er hoog.” In Amsterdam zijn die grondwaarden tweehonderd maal hoger dan in Oost-Groningen en tweemaal zo hoog als in Rotterdam. En het verschillen worden alleen maar groter.

Nog opzienbarender is dat de mannen van het CPB constateren dat de mate waarin een stad erin slaagt te excelleren in haar consumptieve karakter doorslaggevend is voor het succes aan de productiekant. Het gaat dus om voorzieningen. Niet woningen, niet kantoren, niet bedrijfsterreinen, geen containerterminals, nee, voorzieningen die voorzien in de behoeften van mensen zorgen voor een echt productieve èn innovatieve economie. Het CPB: “Maar waarom al die voorzieningen zich in plaats A en niet in plaats B hebben gevestigd blijft deels een open vraag. Waarom is het Amsterdam sinds 1985 zo voor de wind gegaan en waarom heeft Rotterdam in diezelfde periode niet geprofiteerd? “ De vraag stellen is hem beantwoorden. Klapwieken van een vlinder in de Amazone-delta, zoals de auteurs suggereren, heeft daar weinig mee te maken. Elders in de studie wordt het wel verklaard: success breeds success. “Als de dynamiek op een bepaalde locatie eenmaal op gang is gekomen versterkt die zichzelf.” Zo is dat. Mooi aan de studie is dat het CPB de regering ook een advies geeft: alstublieft geen verdelende rechtvaardigheid. Laat de clustering van voorzieningen gebeuren en ga ze niet spreiden. En ook: decentraliseer naar de steden en niet naar de provincies. De provincies zijn te groot. Iedereen zal er wel bij varen.