Segregatie

Gelezen in ‘Atlas Shrugged’ (1957) van Ayn Rand:

Ayn Rand schetst in haar roman ‘Atlas Shrugged’ (1957) een ontluisterend beeld van een failliete wereldeconomie waarin sociaal overheidsbeleid het ondernemen geleidelijk aan onmogelijk maakt. Een aantal ondernemers die in opstand komen tegen dit gruwelijke staatssocialisme met zijn belastingen en hoge regeldruk blijken doelbewust aan te sturen op de ontwrichting van de economie. Een van hen start een nieuwe gemeenschap ergens hoog in de Amerikaanse Rocky Mountains – ‘Galt’s Gulch’, vernoemd naar de oprichter John Galt -, waar ondernemers niets in de weg wordt gelegd en waar zij eindelijk eerlijk hun geld kunnen verdienen (en ook houden). De filosoof Hans Achthuis noemt deze heilstaat de utopie van de vrije markt. Rand zelf trekt de vergelijking met Atlantis – de stad waar heldengoden vredig samenleefden, maar die sinds lang verloren wordt gewaand en waarvan het bestaan zelfs in twijfel wordt getrokken. Amerikaanse neo-conservatieven zweren erbij en hopen dat John Galt hen komt redden.

Mij bekroop eerlijk gezegd het gevoel dat Rand hier gewoon de idylle van een ruimtelijk gesegregeerde gemeenschap schetst, niet zozeer een sekte, maar een groep gelijkgestemden die alle andersdenkenden rigoureus afwijzen en die voor zichzelf een ‘gated community’ beginnen waar ze in afzondering ongestoord kunnen genieten van hun eensgezindheid. Ze bewaken streng hun grenzen, hebben alle toegangswegen op een na afgesneden en laten niemand met afwijkende opvattingen tot hun territorium toe. Alle huizen lijken op elkaar, iedereen heeft dezelfde smaak. Diversiteit en pluriformiteit worden verafschuwd en daarin vinden alle ingezetenen elkaar. Feitelijk schetst Rand hier de Amerikaanse droom die later werkelijkheid zou worden en die ook in ons land de laatste tijd in opmars is: woonbuurten waar men elkaar op leefstijl uitzoekt en dan gezellig in afzondering samenwoont. Zelfs woningcorporaties in Eindhoven zwichten ervoor. Mensen willen niet meer samenleven, ze verdragen elkaar niet langer. Een gevaarlijke utopie. Lees Ayn Rand!