Een campus voor de UvA

Gehoord van Max van den Berg op 30 november 2015:

We spraken over campusvorming in de stad. De Universiteit van Amsterdam, zei Max van den Berg, is een maatschappelijke universiteit, met smaakmakers in de alfawetenschappen. Toen in 1967 professor Enschede een nieuwe campus wilde bouwen in het geplande Almere paste dat in het toenmalige denken over een binnenstad vol kantoren en banken en een universiteit ver buiten de stad, maar daarin maakte Enschede een geweldige vergissing. Als gemeentelijk planoloog begreep Van den Berg ook toen al dat een universiteit in de binnenstad thuishoort. Hoogleraren en studenten zijn onderdeel van het grootstedelijke institutionele complex dat hecht is verankerd in historische binnensteden. Utrecht beging de grote fout door in de weilanden een Uithof te bouwen, in plaats van een campus bij het Centraal Station. Twente, Eindhoven en Rotterdam maakten diezelfde fout. Dat moest Amsterdam beslist niet doen. Gelukkig rees er verzet in de alfa-faculteiten. Rector-magnificus Belinfante kreeg het zwaar te verduren. Het Maagdenhuis werd in 1969 bezet. Maar beta wilde wèl naar buiten. Daarom kocht de UvA grond op het Roeterseiland. Verplaatsing van het ziekenhuis uit de binnenstad bleef  nog lang omstreden.

Bij Publieke Werken van de gemeente hadden ze een campus in de oostelijke binnenstad getekend, vlak naast het IJtunneltracé.  Maar in alle consternatie besloot het college van bestuur van de UvA dit niet te doen. In plaats daarvan kocht ze overal in de Amsterdamse binnenstad lukraak panden op, waar ze vervolgens collegezalen in propte. Het Maupoleum van Caransa, ooit bedoeld voor textielgroothandels die uit de Anthoniebreestraat moesten vertrekken, was de allergrootste. Van den Berg vond het allemaal maar niets. Voor een campus viel veel te zeggen, maar de universiteit ging er niet op in. Pas veel later besloot ze alsnog een viertal campussen te ontwikkelen, waarvan een in de binnenstad, voor de alfa-faculteit. Als het aan Van den Berg had gelegen waren alle faculteiten dicht bij de IJtunnel gebouwd geweest, al zeker veertig jaar eerder. Vooruitzien grenst aan tragisch. Van den Berg, die van 1963 tot 1986 planoloog was bij de gemeente Amsterdam, overleed op 3 februari 2016. Zijn memoires zullen later dit jaar bij uitgeverij Thoth verschijnen.