Wat wil het technium?

Gelezen in ‘De wil van Technologie’ (2010) van Kevin Kelly:

De auteur Kevin Kelly kennen we van ‘Out of Control’, dat weergaloze boek uit 1994. Nu is er een nieuw boek van zijn hand verschenen: De Wil van Technologie. Ik lees het met rode oortjes. Kort samengevat komt het hierop neer: het geheel van technologieën dat ons omringt – het Technium – is ouder dan de mensheid, het groeit, het groeit steeds sneller en het groeit in een bepaalde richting. Haar eigenschappen lijken op die van de natuur, zij het dat in de natuur soorten uitsterven, terwijl in het technium alles blijft bestaan. Nieuwe technologie bouwt voort op oude technologie, de introductie van nieuwe technologie in een omgeving zonder oude technologie blijkt niet te werken. “Alle complexe, adaptieve systemen met een stabiele zelforganisatie kennen voorbeschikte vormen en karakteristieke gerichtheden.” Technologie dijt uit, stuwt zich voort en niemand die er wat aan kan doen, zelfs de Unabomber niet. “De versnelling van de vooruitgang op lange termijn is te danken aan de groei van het Technium als een soort biologisch systeem.” Alles wat leeft wil zichzelf behouden, zichzelf verbeteren en groeien, en dat geldt ook voor het Technium. Sterker, wij mensen leven in een symbiose met de technologie, die wij niet kunnen verwerpen. Doen wij dat toch, dan is dat een vorm van zelfhaat. We moeten daarom beter luisteren naar de technologie en kiezen voor het onvermijdelijke.

Steden noemt Kelly de grootste technologische constructen die wij mensen maken. Op de schaal van de evolutie is verstedelijking een verschijnsel van zeer recente datum. Tot de laatste twee eeuwen gebeurt er niet veel. “Dan explodeert de bevolkingsgroei, neemt de innovatie razendsnel toe, komt de informatie tot bloei, ontwikkelen de vrijheden zich en heersen de steden.” De wijze waarop steden groeien – rommelig, vanuit krottenwijken – is die van de technologie: het begint met een krakkemikkig prototype, iets wat nauwelijks werkt, daarna volgt de verbetering, de verbeteringen volgen elkaar steeds sneller op. “De stad als geheel is een prachtige technologische uitvinding, die de energiestromen en de denkkracht bundelt in een computerchipachtige dichtheid. Binnen een betrekkelijk kleine omtrek biedt een stad niet alleen woonruimte op een minimum aan oppervlakte, maar produceert ze ook een maximum aan ideeën en uitvindingen.” Dankzij het technische construct ‘stad’ bloeit de informatie en groeit de menselijke vrijheid. De stad is geen Utopia en de menselijke vrijheid is niet onbegrensd. Want, schrijft Kelly, de technologie heeft een eigen wil. Maar daarbinnen kunnen mensen wel uit steeds meer mogelijkheden kiezen. Dat is vrijheid. En dat is wat Kelly met zijn eigen leven doet: zich met technologie omringen die hem de grootst mogelijke keuzeruimte biedt. In de stad, in zijn geval San Francisco.