Vreemd

James Kennedy is Amerikaans historicus en hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij woont in Amersfoort. Hollandblad, het tijdschrift van de Vereniging Deltametropool, interviewde hem over de Randstad, in het bijzonder over de angst voor de metropool. Nu is de Randstad natuurlijk geen metropool. Het is gewoon een conglomeraat steden in het westen van Nederland. Dat vindt de Amerikaan Kennedy gelukkig ook. Of beter, hij noemt de Randstad "een metropool tegen wil en dank." Maar ook: "een fysieke metropool is het zeker niet". En daarin heeft hij natuurlijk gelijk. "Nergens is een compromisloze clustering van talent, geld en excentrieke cultuur. Alles is hier een beetje half. (…) Nederland is vooral vlak in dat opzicht." Dat komt vooral, zegt hij, doordat in dat vlakke Nederland de angst voor de grote stad is ingebakken in de cultuur. "In Nederland zijn die anti stedelijke sentimenten altijd heel groot geweest." Elders omschrijft hij fraai de kwaliteiten van de metropool als fenomeen: "Er wordt een gelegenheid geschapen om afzondering te zoeken en anders te zijn, en daarin elkaar op te zoeken. De metropool is een vrij kader, een verzameling van mogelijkheden om te vluchten uit de rest van de samenleving."

 

Zeker, als je als Amerikaan uit Illinois komt en je vergelijkt het leven in Chicago met dat in de rest van de staat Illinois, dan is Chicago een ‘vrij kader’, een plek om naar te vluchten als je vrijheid zoekt. De Randstad biedt die mogelijkheid dus niet. Als je uit het provinciaalse Nederland wilt vluchten, dan kun je hier nergens heen en moet je wel de grens over, naar het buitenland. De enige plek waar het nog een beetje kan is Amsterdam, lijkt mij. Maar de in Amersfoort woonachtige Kennedy noemt Amsterdam niet. Even vermoed je dat hij Amsterdam typeert waar hij New York beschrijft: "Een New Yorker kan zonder de rest van de wereld. Hij kan alles in zijn eigen stad doen. Natuurlijk kijkt de New Yorker naar wat er gebeurt in Shanghai, Hong Kong, Londen. Maar hij houdt zich niet bezig met wat er in de directe omgeving gebeurt." Van dat gedrag worden Amsterdammers ook beticht. Echter, hier en trouwens in het hele interview komt Amsterdam niet voor. Vreemd is dat.