De campus en de stad

Gelezen in ‘Campus and the City’ (2007) van Kerstin Hoeger en Kees Christiaanse:

De campussen van MIT en Harvard in Boston en die van Stanford, Silicon Valley, maken wereldwijd furore. Iedere grote stad wil tegenwoordig binnen zijn grenzen wel zo’n vermaarde campus hebben. Kerstin Hoeger van de EHT in Zürich beschreef deze trend onlangs in ‘Campus and the City’ als volgt: “Worldwide, universities and their host cities are evolving into ‘knowledge cities’. University and corporate campuses thereby not only take on a central role for the cultural, economic and social development of the city, they are also establishing themselves as laboratories for a new Denkkultur.” Bijgevolg groeien steden en campussen naar elkaar toe, dat wil zeggen, een campus in de periferie probeert een stad in zichzelf te worden en een campus in de stad probeert zich angstvallig naar die gaststad te openen. De Uithof in Utrecht, de High Tech Campus in Eindhoven en Paddepoel in Groningen zijn voorbeelden van het eerste, de VU en de UvA in Amsterdam van het tweede. Jammer genoeg wil elke instelling die ook maar iets met kennis doet tegenwoordig een campus bouwen, waardoor steden een aaneenschakeling van campussen dreigen te worden. Vaak blijkt het niet meer te zijn dan ‘veel vastgoed op een afgebakend terrein’. De ratio is bezuinigen op beheer en exploitatie, het argument van kennisuitwisseling een doekje voor het bloeden. Alle stedelijkheid sijpelt ondertussen weg. Boston is daarvan een treffend voorbeeld. Vandaar dat Harvard een gemengd stedelijk gebied aan de stadse kant van de Charles River wil bouwen, om de bestaande campus met de stad te verbinden. Voor de steden is een campus inderdaad een weinig aantrekkelijk perspectief.

Immens zijn de campussen in Azië. Ik zag er laatst eentje in Guangzhou, China. Hij wordt gebouwd op een eiland in de Pearl River aan de zuidkant van de stad en is liefst 18 vierkante kilometer groot. In 2003 startte de bouw. Wanneer de campus voltooid is, zullen er 200.000 studenten wonen en werken, in totaal 350.000 mensen – studenten en staf ineen. Guangzhou telt op dit moment 12 miljoen inwoners, er zijn 30 universiteiten en hogescholen; tien daarvan worden in ‘Guangzhou University City’ ondergebracht. Zhu Wenyi, verbonden aan de Tsinhua Universiteit in Peking, typeert in ‘Campus and the City’ deze GZUC als ‘the first and the largest mega university campus in the world’. Ik begrijp het wel, de Chinezen zijn gewend aan steden die bestaan uit louter compounds; en een universiteitscampus is niets anders dan een zoveelste compound, ook al is het een hele grote. Ook Kerstin Hoeger vindt het opvallend dat in Azië geen toenadering tot de stad wordt gezocht. Maar voor haar maakt het uiteindelijk toch niet uit. “Each of the campuses featured in this book has found a unique strategy – based on its individual vision for the future – to deal with this conundrum. To what extent the desired development will match the intent is something that time alone will tell.” Het boek toont alleen de campussen, los van hun stedelijke context. En dat is tekenend.