‘It is a shambles’

Gelezen in Het Parool van 12 mei 2012:

Van Jane Jacobs is de uitspraak: “Macro-economics – large-scale economics – is the branch of learning entrusted with the theory and practice of understanding and fostering national and international economies. It is a shambles.” Economische groei, aldus Jacobs in ‘Cities and the Wealth of Nations’ (1985), wordt niet door naties gemaakt, maar in steden. Macro-economen willen dat maar niet begrijpen. Ik moest eraan denken toen ik afgelopen zaterdag over de voorgenomen bezuinigingen van de gemeente Amsterdam in Het Parool las. De enige stedelijke economie die nog goed draait in dit land laat zich de maat nemen door Den Haag en conformeert zich aan andere steden die economisch veel slechter presteren, ze neemt zich voor tenminste evenveel te bezuinigen als de anderen. Met zichtbaar genoegen haalt journalist Karman de Rotterdamse wethouder financiën aan, die 2500 ambtenaren ontslaat en stevig bezuinigt op de gemeentelijke begroting. Over Amsterdam zou ze in De Telegraaf hebben gezegd dat die gemeente niet genoeg bezuinigt omdat de gemeenteraad er te tam is. “In Amsterdam heerst toch een andere politieke cultuur.” Volgens Karmans heeft de raad deze week de kans ‘zich te revancheren’. Alsof het een kampioenschap bezuinigen betreft. Alsof – om Jane Jacobs te parafraseren – de economische situatie in Rotterdam niet fundamenteel afwijkt van die in Amsterdam.

“Als het gras te hoog wordt, knippen jullie het af. En gras dat slecht groeit, wordt juist bemest.” Die uitspraak deed diezelfde zaterdag Walter Lewin, hoogleraar kernfysica aan MIT in Boston, in NRC Handelsblad. Een ‘center of excellence’ is in Nederland niet mogelijk, stelt hij vast. “Men vindt dat een vies woord. Alles moet hier hetzelfde niveau hebben. Dat is jullie probleem. (…) Iedereen moet bij jullie gelijk zijn en gelijke kansen krijgen. Dan zet je in op de middelmaat.” Wat voor universiteiten geldt, geldt in Nederland ook voor steden. Wij staan niet toe dat sommige steden zich onderscheiden, dat de ene stad economisch beter presteert dan de andere. Zodra een stad het beter doet dan de andere, wordt hij geschoren. Het zit in onze cultuur. Het is een belangrijke reden waarom de open Nederlandse economie niet uit het dal zal klimmen zonder actieve hulp van buiten. Zelf kan, nee wil ze het niet. Daarom nog eenmaal Jane Jacobs: “The feedback seems to operate on the premise that people who relinquish the civilized art of maintaining creative cities are not to be entrusted with the risks of developing further. (…) Societies and civilizations in which the cities stagnate don’t develop and flourish further. They deteriorate.”