If they would only look

Gelezen in De toekomst van de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam (2010) van SEO:

Fascinerend hoe mechanisch en modelmatig economen de werkelijkheid nog altijd benaderen. In opdracht van de Kamer van Koophandel Amsterdam schreef SEO Economisch Onderzoek een prognose van de toekomstige arbeidsmarkt in de regio Amsterdam. Het zal niet verbazen dat er een grote krapte wordt voorspeld. Tussen nu en 2015 zal de totale extra vraag naar arbeid in en rond de hoofdstad minimaal met 122.000 en maximaal met 180.000 banen toenemen! Het aantal banen groeide namelijk sinds 1996 ook al onstuimig: van 900.000 naar 1,1 miljoen. Overigens, van 2001 tot 2007 was er van groei geen sprake, maar vanaf 2007 kwamen er ineens 80.000 banen bij! Zelfs tijdens de crisis van 2008/2009 nam de werkgelegenheid niet af, hoewel de productie daalde. Hetzelfde geldt voor de bevolkingsprognoses van de bekende onderzoeksinstituten. Die laten de bevolkingsgroei vooral afhangen van de geschatte woningbouwproductie. Maar ook hier zien we een afwijkende trend: ofschoon er in 2o10 relatief weinig woningen werden bijgebouwd in de Metropoolregio Amsterdam, groeide het aantal inwoners nog steeds fors. De gemiddelde woningbezetting in Amsterdam stijgt namelijk, en doet dat al sinds 2007, in tegenstelling tot de rest van het land. Amsterdam is namelijk ongekend populair. De creatieve metropool is een banenmachines die steeds meer getalenteerde mensen aantrekt, of de woningmarkt nou op slot zit of niet.

Echter, ik herinner me nog goed een sessie met B&W van Amsterdam in 2009 – dus amper twee jaar geleden -, toen wetenschappelijke directeur Jules Theeuwes van datzelfde SEO Economisch Onderzoek de ambtelijke top van de gemeente inprentte dat de regionale werkloosheid op termijn zou stijgen. Er werd ons een beeld voorgespiegeld van een stedelijke economie die ernstig zou corroderen, waardoor de gemeentelijke werkloosheidsuitkeringen de gemeentebegroting zouden ondermijnen. Wij moesten ons voorbereiden op het allerergste. Het zou een paar maanden duren, maar dan sloeg de werkloosheid genadeloos toe. Er moest daarom drastisch worden bezuinigd. Zo maak je, wetenschappelijk onderbouwd, een loyaal apparaat binnen de kortste keren murw. De voorspelling kwam dus niet uit. De Amsterdamse economie groeide juist spectaculair. De door de economen over het hoofd geziene groei kan alleen maar duiden op een eruptie van lokale innovaties, door de publiciste Jane Jacobs haarscherp beschreven als stedelijke importvervanging (import replacement). Een parallel met de situatie in Toronto dringt zich op. De enorme banencreatie in deze Canadese metropool na 2002, aldus Jacobs in ‘Dark Age Ahead’ (2004), werd door de economen evenmin voorzien. Toen die zich voordeed schreven ze hem toe aan een snel stijgende consumentenvraag naar woningen en auto’s, maar die vraag was de resultante van een lokaal proces van importvervanging, niet de oorzaak. “To me, the most astonishing aspect of this economic expansion is the continued inability of Canadian economists to credit what is right in front of their eyes if they would only look.”  Ook Nederlandse economen zullen het nooit leren. Voor hen geldt evenzeer: If they would only look.