Moscow sprawl

Gehoord op 22 april 2012 tijdens vlucht Amsterdam-Moskou:

Mijn medepassagier was een Canadees, afkomstig uit Calgary. Hij was op weg naar West-Siberië. Om naar olie te boren. Het was voorjaar, dus het werk ging weer beginnen. Ik schatte hem zeker vijftien jaar jonger dan ik. Tot eind juli zou hij daar blijven, in een stad van amper 200.000 inwoners aan de rivier de Ob. Dertig jaar geleden was daar nog niets. Als je de stad uit reed zag je nog steeds helemaal niets, in alle richtingen zeker vier uur lang geen woning of boerderij te zien. Het deerde hem niet. Calgary was weliswaar een grote stad, maar Canada was immens groot en met zijn 35 miljoen inwoners overwegend leeg want dunbevolkt. In West Siberië verbleef hij al vijf jaar, zes maanden daar, zes maanden bij vrouw en kinderen thuis. Het was zijn laatste jaar. Hij had er genoeg van, al zou hij zijn leven lang naar olie blijven boren. Er was immers meer dan genoeg olie in de wereld, zeker in Oost-Siberië, waar de grootste velden ter wereld lagen. Boortechnieken – zijn specialisme – verbeterden snel, waardoor bijvoorbeeld ook in China oliewinning binnen bereik zou komen. Dat moest ook wel, want de olieconsumptie in de wereld stijgt snel, heel snel.

Moskou vond hij een bizar grote stad die geplaagd wordt door wilde verstedelijking. De sprawl rond Amerikaanse steden, zei hij, verbleekt vergeleken met die rond Moskou. De verschillen tussen stad en land zijn in Rusland ook extreem. En net als in de Verenigde Staten is de middenklasse weggevallen en wordt de groeiende stedelijke onderklasse aan zijn lot overgelaten. Het land is groot en rijk en kan met gemak in zijn eigen behoeften voorzien. Het bezit olie en grondstoffen in overvloed, er zijn enorme zoetwatervoorraden en ook aan hout is geen gebrek. De bevolking krimpt weliswaar, maar is omvangrijk, werkt hard en is geschoold en geëmancipeerd. Het enige wat Rusland neerdrukt is de corruptie, de gebrekkige organisatie en vooral de extreme verschillen in rijkdom. Waarom, vroeg mijn Canadees zich af, laten de Russen zich door een kleine minderheid als slaven behandelen? Vergeleken bij Rusland en Amerika vond hij Europa een toonbeeld van beschaving. De Europese steden waren in zijn ogen prettig, ontspannen en fijn om in te leven. Amsterdam vond hij geweldig. Iedereen wandelt of fietst er. Zijn vrouw is dol op Amsterdam. Hun trouwdag hebben ze er gevierd. Daarna waren ze doorgevlogen naar Rome. In Rome, besloten ze, zouden ze wel willen wonen, maar ook in Amsterdam “Bij mooi weer zit iedereen gewoon buiten te genieten in de zon.” In Amerika draait alles om de klok, is iedereen voortdurend aan het werk, bezig om op tijd op zijn afspraak te komen. In Rusland ook. Maar niet in Amsterdam. En Amsterdam, voegde hij eraan toe, is opgeruimd, zo netjes, zo schoon.