Over gezondheid van stedelingen

Gehoord in het AMC op 10 januari 2012:

Ron Peters is klinisch cardioloog in het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam. Op 25 februari 2013 spreekt hij in de nieuwe reeks Amsterdam Lezingen van de Universiteit van Amsterdam bij CREA (http://www.uva.nl/nieuws-agenda/nieuws/amsterdamlezingen/amsterdamlezingen.html.) Ter voorbereiding ontmoette ik hem afgelopen week in het AMC. Hij vertelde me over het HELIUS-onderzoek, waarbij duizenden Amsterdammers in hun volwassen leven langjarig worden gevolgd. Een team van vijfendertig mensen voert het in de wereld unieke onderzoek uit. Uiteindelijk zullen 30.000 Amsterdammers in HELIUS participeren, maar Peters vertelde me dat hij het liefst het dubbele aantal mensen zou willen volgen: van elke bevolkingsgroep – Surinamers, Turken, Marokkanen, autochtone Nederlanders, Ghanezen, enzovoort – liefst 10.000. Echter, daarvoor ontbreekt op dit moment het geld. Het grootschalige onderzoek heeft betrekking op de gezondheid van stedelingen, hun leefwijze, hun achtergrond, hun voedingsgewoonten en bewegingspatronen. Centrale vraag: waardoor worden stedelingen ziek? HELIUS beoogt preventie. Men rekent op voorspellende kracht.

Ziektebeelden hebben alles te maken met onze leefpatronen. Pas op termijn doen ze zich voor. Die leefpatronen zijn tegenwoordig stedelijk. Peters noemde het voorbeeld van de explosie van hart- en vaatziekten onder volwassen mannen in de jaren zeventig. Mannen waren destijds kostwinner, vrijwel alle mannen rookten, de auto was aan zijn opmars bezig, de meeste mannen werkten op kantoor, men had zich in steden gevestigd. Met succes heeft de medische wetenschap deze volksvijand nummer 1 bestreden. Deels dankzij medicatie, deels door goede preventie: mannen zijn minder gaan roken en meer gaan bewegen. Peters kan nu al zeggen met welke ziekten wij over vijf à tien jaar zullen worden geconfronteerd: door groeiend overgewicht verwacht hij bijvoorbeeld een opmars van suikerpatiënten. Ook kan hij voorspellen welke bevolkingsgroepen straks het zwaarste zullen worden getroffen.  Of zijn voorspellingen zullen uitkomen hangt mede af van de preventieprogramma’s die nu worden ontwikkeld. Eén ding is zeker: onze steden en onze gebouwen, zei hij, moeten heel anders worden ingericht. Op 25 februari horen wij meer en kan iedereen vragen stellen.