Gelezen in Stockholm Modernism (2007) van Lotta Lander:
Stockholm is een bijzonder prettige metropool om in te leven. Dat wisten de naoorlogse stedebouwkundigen in Nederland al heel vroeg. Ze gingen er vanaf het eind van de jaren vijftig van de twintigste eeuw steevast op naar excursie, de modernisten voorop. Eindelijk zag ik deze vakantie al het moois eens met eigen ogen. Vällingby, Bredäng, Gröndal. Ik moet zeggen: het is inderdaad voorbeeldig. Maar het mooie vond ik niet zozeer de woonwijken in het groen die destijds zoveel Hollandse bewondering oogstten. Het geniale van Stockholm is de naoorlogse ruimtelijke ordening van het geheel.
In 1944 koos men in Stockholm voor uitbouw van het metronet. Later, in de jaren vijftig, volgde hieruit de keuze voor concentratie van de bevolking in de grote stad en niet, zoals bij ons, voor spreiding in groeikernen. Stockholm telt daardoor op dit moment bijna 2 miljoen inwoners (ruim het dubbele van Amsterdam). En sinds 1944 heeft de stad stelselmatig en royaal gebouwd aan ehet metronet dat die hoofdstedelijke bevolkingsconcentratie comfortabel ontsluit. In alle richtingen vanuit het centrum kun je ruim 25 kilometer met de metro in een mum van tijd naar buiten rijden, tot aan de randen van de metropool, die landschappelijk geweldig is ingepast. Zelfs in de zomervakantie stopt op elke halte iedere acht minuten een grote trein die je spoorslags naar het centrum brengt.
In Nederland is met enige vertraging, in de jaren zestig, dezelfde discussie als in Stockholm gevoerd. Om het landschap (Het Groene Hart!) te sparen is toen gekozen voor deconcentratie van de bevolking. Lees de biografie over Joop den Uyl er maar op na. Den Uyl wilde als wethouder ruimtelijke ordening van Amsterdam nog bevolkingsconcentratie en een metronet voor Amsterdam, maar zijn opvolger Roel de Wit koos, omwille van het landschap, voor spreiding.
De gevolgen kennen we. Ik noem er slechts één. Uit eigen ervaring. Na terugkomst van vakantie, deze week, stond ik op Centraal Station. Ik wilde naar huis. In de zomerdienstregeling van het GVB word je ‘s zomers afgescheept met een trammetje dat elke vijfentwintig minuten voorrijdt. En de Oostlijn van de metro is deze zomer buiten gebruik wegens onderhoud. Met heimwee dacht ik terug aan Stockholm.
Geef een reactie