Gelezen in de Volkskrant van 20 mei 2013:
Uitgebreid portret van Michael Bloomberg, burgemeester van New York, in de Volkskrant van Pinksteren. Bloomberg nadert het einde van zijn derde termijn. De scheidende burgemeester wordt door jounalist Arie Elshout neergezet als “dompteur”, “onverschrokken stadsvernieuwer”, “revolutionair” en “de beste burgemeester in de geschiedenis.” Wat heeft deze man “met het hoofd van een Romeinse senator” zoal gedaan? Hij zou de metropool van 8,3 miljoen inwoners veilig hebben gemaakt, dat in de eerste plaats. Volgens zijn filosofie vloeit al het andere daaruit voort: “Pas als een stad veilig is willen mensen er wonen, studeren, winkelen of uitgaan. Daarna maak je haar attractief door te investeren in cultuur en parken.” Zelfs aan de levensstijl van de inwoners van New York ging hij op een gegeven moment sleutelen. Als een sociale ingenieur probeerde hij obesitas en gezondheidsproblemen te bestrijden door de voedingspatronen in zijn stad te beïnvloeden. Deze aanpak diende destijds ook als voorbeeld voor de Amsterdamse voedselstrategie. Zijn geheim? Een neiging tot verlichte despotie, het geloof dat niets onmogelijk is en zijn onwaarschijnlijke fortuin. Deze bijna bovenmenselijke eigenschappen en omstandigheden maakten hem tot een echte leider. Elshout weet het zeker: “Zo’n metropool, met zoveel beweging, zoveel ongelijkheid en zo weinig ruimte, is alleen in de hand te houden door een krachtige burgemeester die niet bang is om de baas te zijn.” Werkelijk?
Het portret van Bloomberg deed me denken aan Tolstoi’s portret van de burgemeester van Moskou in ‘Oorlog en vrede’. Aan burgemeester Rastoptsjin werd door historici het kordate bevel toegeschreven om Moskou in brand te steken nadat Napoleon begin september 1812 de Russische hoofdstad had veroverd. Volgens Tolstoi was dat helemaal niet waar. De metropool vloog vanzelf in brand nadat de bewoners massaal op de vlucht waren geslagen en de ongeregelde Franse troepen de houten huizen hadden bezet. Over de burgemeester schreef hij: “Hij dacht niet alleen (zoals elke bestuurder denkt) dat hij het uiterlijke handelen van de inwoners van Moskou regelde, maar hij meende ook dat hij hun stemming richting kon geven door middel van oproepen en affiches (…).” In de opvatting van Tolstoi werkt de geschiedenis heel anders: “we moeten tsaren, ministers en generaals buiten beschouwing laten, en ons bezighouden met de gelijksoortige, oneindig kleine elementen die de massa sturen. Niemand kan zeggen in hoeverre het de mens gegeven is langs die weg de wetten van de geschiedenis te ontraadselen; maar het is duidelijk dat alleen in deze richting de mogelijkheid daartoe ligt, en dat het menselijk verstand in deze richting nog geen miljoenste deel heeft aangewend van de inspanningen, die de historici hebben gewijd aan het beschrijven van de daden van allerlei tsaren, legeraanvoerders en ministers en aan het uiteenzetten van hun visie op die daden.” Anderhalve eeuw later is er klaarblijkelijk wat dat betreft nog niets veranderd.
Geef een reactie