Gelezen in ‘The Big Sort’ (2008) van Bill Bishop:
Vanavond aflevering 7 van de VPRO-serie NederlandVanBoven. Deze keer gaat het over hoe Nederlanders wonen. Ik zou zeggen: verspreid, suburbaan, in niet te grote kernen, alfa’s en beta’s keurig gescheiden, antistedelijk, bijna Amerikaans. Het proefschrift van Elleke de Wijs-Mulkens, ‘Wonen op stand’ (1999) dringt zich aan me op. Maar vooral ook Bill Bishop’s ‘The Big Sort’ (2008). Bishop schreef “a rich and challenging book about the ways in which the citizens of this country have, in the past generation, rearranged themselves into discrete enclaves that have little to say to one another and little incentive to bother trying.” Wat was zijn boodschap? Bishop kwam tot de conclusie dat hoe rijker mensen worden en hoe beter ze in staat zijn hun eigen woonomgeving te kiezen, hoe meer ze zich nestelen in buurten van gelijkgezinden (alfa’s en beta’s gescheiden) en hoe minder boodschap ze hebben aan andersdenkenden. Sterker, ze kunnen zich niet meer voorstellen dat mensen niet hetzelfde over de wereld denken als zij en hun buren. Ze worden, kortom, minder tolerant. Zo stemden bij de voorlaatste Amerikaanse presidentsverkiezingen de High-Tech steden massaal Democratisch, en de Low-Tech steden en het platteland massaal Republikeins. Nooit eerder waren de scheidslijnen in Amerika zo ruimtelijk geweest.
In Nederland is het niet anders. Bij recente verkiezingen stemden de High-Tech steden (Amsterdam, Utrecht, Groningen, Eindhoven) overwegend links-liberaal, de Low-Tech steden (Rotterdam, Dordrecht, Venlo, Zwolle, Apeldoorn, Enschede, Almere) en het platteland uitgesproken rechts-populistisch. Bishop’s vraag: “What would happen on a real Deliberation Day in the segmented, isolated, and like-minded communities created by the Big Sort?” is daarmee ook voor Nederland relevant. De onderzoekers Schkade en Sunstein hebben er in 2005 onderzoek naar gedaan. Zij verzamelden 36 jonge inwoners van Colorado – Democraten uit Boulder en Republikeinen uit Colorado Springs. Ze moesten met elkaar discussiëren. Mensen uit dezelfde stad waren geneigd om het met elkaar eens te worden, mensen uit verschillende steden juist niet. “The participants’ initial beliefs had been amplified by their exposure to like-minded others, and they had grown more polarized after only two hours of discussion.” De wijze waarop wij in Nederland de afgelopen dertig jaar zijn gaan wonen – gespreid, suburbaan, in niet te grote kernen, gelijkgestemden ruimtelijk uitgesorteerd – betekent dus het definitieve einde van het Hollandse poldermodel. Ben benieuwd of de VPRO hier iets over zal zeggen.
Geef een reactie